Evaluatie verblijf schip met statushouders in de wijk Feijenoord
Van medio oktober tot eind december 2021 lag in de Persoonshaven op Feijenoord een schip met zo’n 90 statushouders. Die hadden al veel te lang in de AZC’s gezeten en door de komst van extra veel vluchtelingen moesten die nu wel heel snel worden uitgeplaatst om in de gemeenten woonruimte te krijgen. Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol deed daartoe een dringend beroep op een groot aantal wethouders, waaronder Vincent Karremans van de gemeente Rotterdam. De komst van dit schip was voor de Feijenoorders nogal onverhoeds en gaf zeker in het begin enig tumult. Door de bank genomen is dit verblijf goed verlopen; wel was er een probleem met de stroomvoorziening, die geluid- en stankoverlast veroorzaakte voor de direct omwonenden en wat pas na 6 weken bevredigend geregeld was. Ik heb me er zelf als lid van de Wijkraad Feijenoord nogal tegenaan mee bemoeid. Sinds begin januari 2022 liggen er elders in Rotterdam inmiddels vier schepen met asielzoekers om de nood bij de AZC’s te lenigen.
Hieronder mijn relaas en mijn commentaar, bedoeld voor de evaluatie van het traject tijdens de laatste maanden van 2021.
Twee adviezen
In Buitenhof van 13 februari 2022 zei Sylvana Simons dat Joris Luyendijk tot het soort mensen hoort ‘dat het vermogen mist om iets aan te nemen zonder dat ze het zelf ervaren hebben’. Bij het beleids- en bestuursapparaat van de gemeente Rotterdam is dat ook het geval en de gang van zaken rond het schip met statushouders op Feijenoord illustreert dat. Het is een patroon en het uit zich al sinds jaar en dag in de omgang van de gemeente met de wijk Feijenoord. Daarom stelde de Wijkraad Feijenoord vorig jaar in een brief aan minister Ollongren (www.pedeng.nl/kajsa)dat Feijenoord weliswaar ‘focuswijk’ heet maar in de praktijk ‘wegkijkweg’ is. Bestuurders en beleidsambtenaren komen doorgaans pas opdraven als hier de pleuris uitbreekt, zoals afgelopen zomer toen het met 10 schietpartijen ‘High Noon op Feijenoord’ was.
Daarom de volgende twee adviezen aan het bestuurs- en beleidsapparaat:
1. Versterk je inlevingsvermogen;
2. Wees wat bescheidener over je eigen slagvaardigheid. Verwijder dan ook ronkende clichés als ‘opgestroopte mouwen’ en ‘niet lullen maar poetsen’ uit het beleidsvocabulaire; ze stemmen niet overeen met de werkelijkheid.
Opmerkingen over het verblijf
- Zijn we daar wél goed genoeg voor?
De Feijenoorders zijn de beroerdste niet en willen best gastvrijheid verlenen aan mensen die tijdelijk in de wijk ondergebracht moeten worden. Dat geldt ook jegens de statushouders aan de Persoonshaven, zo is gebleken. Ik til er zelf niet zo aan dat het halsoverkop snel moest; nood breekt immers wetten. Dus dat is wat mij betreft niet een punt. Echter, gezien het bovenstaande kon ik me niet aan het gevoel onttrekken dat, terwijl men de wijk stelselmatig links laat liggen, die voor het oplossen van dit urgente gemeentelijk probleem kennelijk wel goed genoeg is.
- Bam bam bam
De Wijkraad Feijenoord werd voorgehouden dat, in de grootste havenstad van Europa, alleen de Persoonshaven in aanmerking kwam voor het aanmeren van dit schip. Nota bene een haven zonder walstroom en in een kwetsbare wijk. Dat blijkt dus naderhand gelogen te zijn want inmiddels liggen er vier schepen elders de stad. Het is voor mij andermaal reden om de gemeente nooit op zijn woord te vertrouwen. In de NRC van 25 november 2021 las ik dat wethouder Karremans die beslissing had genomen op basis van een soort snelkookpan-procedure die hij als ondernemer ontwikkeld had. Dat ging van ‘bam bam bam’, zo staat er. Hij had er beter nog even een nachtje over kunnen slapen.
- Traagstroom
Dat de stroomvoorziening uiteindelijk pas na 6 weken geregeld was zegt veel over het gebrek aan slagvaardigheid als het om iets gaat waarvan de gemeente kennelijk zelf niet de urgentie voelt. Bovendien heb ik er zelf meer achteraan gemoeten dan je redelijkerwijs van een volksvertegenwoordiger mag verwachten. Dit terwijl de gemeente de, al heel in het begin gedane, suggestie om eerst eens te kijken naar een stroomvoorziening van Stedin vlakbij het schip veronachtzaamd heeft. Ik betaal al belastinggeld voor de ambtenaren, moet ik ze dan nog aansturen ook?
- Uitdijende organisatie
Opvallend was de grote en groeiende hoeveelheid personeel die zich inzette voor het natje en droogje, de begeleiding en de inburgering van de statushouders inzette. Voorop gesteld, het is ze zeer gegund. Maar het steekt wel af tegen de personele voorziening voor het leven en het welzijn van de bewoners van Feijenoord. Vooral op het gebied van het jeugdbeleid heeft de gemeente het stevig af laten weten, door een slordige en onachtzame omgang met iedereen die zich voor het leven en de verheffing van de jeugd inzet. Terwijl dit zo’n belangrijk speerpunt is van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid, waar Feijenoord één van de ‘focuswijken’ van is.
- Klooiend leren
Burgemeester Aboutaleb stelde onlangs dat Rotterdam altijd loyaal heeft samengewerkt met de IND, het COA en andere organisaties die een taak hebben op het gebied van immigratie- en asielbeleid. En ook dat daarmee veel ervaring is opgedaan. Welnu, dat was niet te merken aan dit proces dat alle kenmerken heeft van het sociaal constructivisme waarbij men al klooiend leert. Het zou dan ook goed zijn als de ervaringen met deze casus worden verwerkt in een draaiboek.
- Gebrek aan presentie bij de projectleiding
In de organisatie van het project is gekozen voor een projectleider ‘op afstand’ en medewerkers in de frontlinie. Dat doet denken aan de generaals uit de Eerste Wereldoorlog die zelden in de loopgraven te vinden waren maar wel beslissingen namen met vergaande gevolgen die niet genomen hadden hoeven worden. Dat geldt ook voor de trage aanpak van de stroomvoorziening aan de Persoonskade. Als je niet voelt wat de bewoners voelen ervaar je minder urgentie en dat verklaart de traagheid en slordigheden in het proces.
- Ruimte voor nieuwkomers
Door het verblijf van de statushouders ben ik ook nog weer eens extra bepaald bij de maatschappelijke spanningen die ontstaan als nieuwkomers met voorrang gehuisvest moeten worden. Niet de voorrang is hier het probleem maar de schaarste qua huisvesting, het gevolg van jarenlang bewust woonbeleid van de gemeente Rotterdam. Aangezien niet te verwachten valt dat de internationale onrust zal gaan verdwijnen en omdat we het de komende jaren steeds meer moeten hebben van arbeidsmigratie, is dat eens te meer reden voor een flinke aanpassing in de Woonvisie van het College. En wel één die gaat voor uitbreiding van de woningvoorraad sociale huur in plaats van krimp.
- Hoezo ‘integratie en samenleving’?
In de WhatsApp groep van bewoners en ambtenaren en ook op andere manieren piepten met enige regelmaat uitingen op met een xenofoob en discriminerend karakter. Het is aannemelijk dat die staan voor een breder onderhuids sentiment in de wijk. Het valt deze wethouder weliswaar niet persoonlijk, maar wel politiek aan te rekenen dat zijn voorganger Bert Wijbenga dat klaarblijkelijk onderkend noch geadresseerd heeft, dit terwijl ‘integratie en samenleving’ toch in zijn portefeuille zitten. Diens motto “Relax, dit is Rotterdam” lijkt dan ook vooral een alibi geweest te zijn om weg te kijken van wat er in een wijk als Feijenoord schort aan deze kenmerken.
Feijenoord als leerwerkplek voor het beleidsapparaat
Hoe dan ook is het mooi dat Feijenoord het leergeld betaald heeft waardoor de gemeente de huisvesting, de begeleiding en de stroomvoorziening van schepen met vluchtelingen op de andere vier plekken snel en netjes kom regelen. Te hopen valt dan ook dat bij de gemeente het besef gegroeid is dat hij van de bewoners nog wel heel op kan steken, ook op tal van andere terreinen. We zetten er graag een Feijenoord Academie voor op. Het zou ook de verdiencapaciteit van de wijk ten goede komen.
Geef een reactie